آنچه بایداز پیست تارتان بدانیم

آنچه بایداز پیست تارتان بدانیم

برجستگی و اهمیت دو و میدانی درمیان رشته های گوناگون ورزشی انکارناپذیراست زیرا سوابق آن به اندازه عمربشرطولانی است.این ورزش کهن ترین،طبیعی ترین ،غیروابسته ترین و درعین حال سالم ترین فعالیتی است که نشاط و سلامتی وتحرک را با بکار انداختن اندامهای آدمی به او هدیه می کند و اما شتاب حرکت نیز همواره او را درمعرض تصادم قرار می دهد که امکان آسیب نیز درآن کم نیست بنابراین سعی می گردد این مسیر بدون مانع،بدون کمترین پستی و بلندی وتا حدودی قابل انعطاف و نیز با اندکی اصطکاک همراه باشد تا شرایط محیط حتی المقدورمساعد گردد ودونده درحد امکان با خاطری آسوده وفارغ ازنیروی بازدارنده اضطراب و نگرانی ناشی ازتصادم با تمام توان به فعالیت پردازد.

مجموعه شرایط فوق درپیست های تارتان به بهترین صورت جمع وتلفیق شده درصورت فراهم بودن امکانات مالی از این راه می توان به حداکثر اهداف مورد انتظار دست یافت .

زیرا قابلیت انعطاف آن حدود 30% ازضربه را خنثی می کند و سطح هموارآن ازهرگونه آسیب ناشی از تغییر ناگهانی سطح پیش گیری می نماید و اصطکاک نسبی سطح و قابلیت انعطاف آن مانع از آسیب جدی و وسیع خواهد شد.

به دلایل فوق با این وسیله می توان دربسیاری ازفعالیت های ورزشی دیگرنیز سود جست وآسیب پذیری را درآنها به حداقل رساند.

تناسب فوق العاده این سطح سبب شده تا آن را از انحصار ورزش دو و میدانی خارج و به محیط بازی کودکان نیز سرایت دهد. ازآنجا که دویدن کار کودک است و آسیب پذیریهای ناشی از نوپا بودن و بی تجربگی سنین ابتدایی همواره مربیان دلسوز و مسئولیت پذیررا نگران خود می سازد ، بنابراین غالبا درمحیط بازی کودکان (مهد کودکها،پارکها،مدارس ...) از لایه های اولیه پیست استفاده کرده و به تنهایی آن را اجرا می کنند.

مراحل اجراء همراه با مشخصات فنی:

برای اجرای پیست های تارتان بطور کلی سه سیستم وجود دارد که عبارتند از روشهای:1) پاششی

2) لایه لایه (ساندویچ)

3 ) کامل (فول)

اما غالبا تفاوت آنها منحصر به لایه نهایی است و سایر لایه ها که بخشهای ضربه گیر و استقرار یابنده را تشکیل می دهند در همه آنها مشترک است و به صورت یکنواخت اجراء می گردد.

 لایه مشترک عبارتند از:
 1-در تمام پیست ها زمین میدان دو و میدانی  یا بازی با شیب 10-6 در هزار به طرف کانالهای داخلی آسفالت می گردد که می توان آن را با بتن نیزاجراء کرد که در صورت استفاده از بتن اجراء یک لایه رطوبت گیردر زیر آن ضروری است تا امکان سرایت رطوبت از کف وجود نداشته باشد.
 

2) روی آسفالت یا بتون که حداقل باید دو هفته از اجرای آن گذشته باشد پس از نظافت وخشک شدن ابتدا یک لایه پرایمر اجراء می گردد.این لایه که از یک ماده تک پایه و همراه با حلال تشکیل می شود بین 200 تا 150 گرم در هر متر مربع و توسط غلطک اعمال وبه منظور چسبیدن و استواری کامل کف پوش برروی سطح زمین اجراء می گردد.

 3) لایه ضربه گیر،این لایه با ضخامت 12-10 میلیمتر از ترکیب خرده لاستیک با سایزبندی 6-1 میلیمتر و چسب مخصوص تک جزیی پلی اورتان به میزان 25/1 الی 5/1 کیلوگرم در هر مترمربع تشکیل شده است و دارای مشخصات فنی زیراست.
 

مقاومت کششی آن حداقل به میزان 3/0 نیوتن بر هر میلیمتر مربع است.

 و نیز تغییر طول نسبی آن به میزان حداقل 38% است.
 

چسب فوق تک پایه ای وفاقد حلال بوده که دارای (1+-10)درصد NCO وکمتر از7/0 TDI می باشد وویسکوزیته با غلظت آن mp 100-+5000 ومقاومت پارگی آن 67% نیوتن برهرمیلیمتر مربع وتغییر طول نسبی آن حداقل 53% می باشد چسب و گرانول ( دانه لاستیکی ) می بایست با هم سازگاری داشته ودر شرایط آب و هوایی گرم نیز مقاومت خویش را حفظ نمایند.

 درصورتی که اجرای سیستم کامل (فول) مورد نظرباشد دراین لایه به جای چسب تک جزیی خرده لاستیک با چسب مخصوص تارتان مخلوط واجراء می گردد.
 4) بتونه:این لایه از بتونه تمام نافذ لایه انعطاف پذیر و یا اصلی را پوشانده و تنها درسیستم ساندویچ و فول بکار می رود از نفوذ چسب مخصوص تارتان که دارای غلظت کمی است جلوگیری می نماید بتونه مزبور فاقد حلال بوده و دو پایه ای و از نوع PUR است.این ماده دارای مقاومت نفوذی 85 و مقاومت کششیN/mm

3/3 و مقاومت پارگی 6/8 وتغییر طول نسبی 90% می باشد.میزان مصرف این ماده
به مقدار 2/1 کیلوگرم در متر مربع است.

 5) لایه رویه پیست : از این به بعد مراحل اجرای انواع گوناگون پیست به صورت کاملا متفاوت اجراء می گردد.
 الف) سیستم پاششی : این روکش که معمولا برای زمین های تنیس ،بازیهای توپی و میدانهای دو و میدانی نیز از آن استفاده می گردد و ارزانترین سیستم آن است در مرحله نهایی همانطور که گفته شد نیازمند مرحله بتونه نیست و مخلوطی از پودر لاستیک رنگی با نوعی چسب PUR دو قسمتی که حاوی حلال نیز می باشد با پمپ مخصوصی برروی آن پاشیده می شود میزان مصرف چشب 1200 گرم وپودرلاستیک رنگی آن که اندکی زبر نیز هست 800 گرم در هرمتر مربع مورد استفاده قرار می گیرد.
 

در صورتیکه خریدار تقاضای ثبات رنگ آن را برای همیشه داشته باشد به میزان 200گرم لاک بر روی آن پاشیده می شود.

 ب) سیستم لایه لایه (ساندویچ) : این سیستم که دارای قیمت متوسطی است چون از خود آب را رد نمی کند حتما باید سطح در شیب 10-6 در 1000 به طرف داخل مراقبت بیشتری کرد.
 

در این روش پس از اجرای بتونه چسب تارتان که فاقد حلال است و از مواد دو پایه ای و از جنس PUR تشکیل شده و به رنگ اخرائی و هم رنگ با دانه های تارتان است و با ضخامت mm 2 و به وسیله پارو های مخصوص اجرا می گردد.

 این ماده دارای مقاوت نفوذی 75 و مقاومت کششی N/mm 2/3 و مقاومت پارگی N/mm 7/3 و تغییر طول نسبی 2- + 60% بوده و می بایست حتی المقدور و در هوای گرم اجرا شود و مصرف ان در هر متر مربع 3 کیلو گرم در هر متر مربع می باشد.
 

ج) روش کامل (فول) : این روش که آخرین روش و گرانترین و بهترین سیستم است مورد پذیرش فدراسیون بین المللی دو و میدانی است و انجام مسابقات بین المللی تنها بروی آن قابل اجراء است پس از اجرای بتونه با سیستم لایه لایه کاملا مشابه است و چنانکه گفته شد تفاوت آن در اجرای لایه ضربه گیر است که چسب آن از نوع چسب رویه تارتان است تشکیل می دهد که آن را به صورت چند مرحله و یا بامخلوط کردن آن با خرده لاستیک سیاه رنگ ماشین های مخصوص به اجراءمی گذارند وچنانکه گفته شد نیازمند مرحله بتونه نیز هست.

 6) لایه نهایی : درسیستم های لایه لایه و کامل،دانه هایی ازEPDM قرمز رنگ که پوشش میادین دو و میدانی را تشکیل می دهد و تفاوت آن با خرده لاستیک ازنوع SBR آ ن است که در اثر اشعه ماوراءبنفش فرسوده نمی گردد و سوختن آن در هوای آزاد با دود همراه نیست بلافاصله پس از ریختن چسب تارتان بوسیله پاروهای مخصوص این دانه ها را از دو طرف بوسیله دست یا دستگاهای پاشنده به ضخامت 4-1میلیمتر بروی آن می پاشند و کاملا سطح آن را پر نموده تا هیچ بخشی از چسب قابل رویت نباشد این دانه ها پس از 24 ساعت که زمان لازم برای خشک شدن چسب است از روی پیست بوسیله جاروهای برقی یا دستی جمع آوری می گردد و دانه های فرورفته برروی پیست باقی خواهد ماند که لایه نهایی آن را تشکیل می دهدبه این ترتیب پیست آماده وحداکثر پس از 5 روز قابل خط کشی و در نتیجه بهره برداری خواهد بود.
 

**کف پوش دو و میدانی (تارتان)**

 امروزه کف پوشهای پیستهای دو و میدانی مرسوم به تارتان در دنیا به سه روش قابل اجرا می باشد،ابتدا کف پوشهای رول بوده که درکارخانه به صورت تولید صنعتی ساخته گشته و جهت نصب به محیطهای ورزشی حمل و اجرا می گردد.نمونه دیگر تارتان،به صورت ریختگی و از نوع پلی اورتان می باشد که به صورت یکپارچه و درجا اجرا می گردد که بسته به کاربری جهت برگزاری مسابقات (تمرینی-حرفه ای- بین المللی وجهانی) به سه گونه تقسیم می گردد.
 نمونه سوم کف پوشهای دو و میدانی تارتان ترکیبی بوده که همانطور که از اسمش پیداست ترکیبی از تارتان پلی اورتان و رول می باشد که از لحاظ خصوصیات و کاربری نسبت به دو گونه قبلی دارای مزایایی می باشد.
 1-کف پوشهای رول : این نوع تارتان از مواد پلی اورتان در کارخانه به حالت تولید صنعتی ساخته گردیده در دو لایه به صورت رول به هم چسبیده می شود.لایه زیره به صورت صاف و یا آجدار به عنوان لایه ضربه گیر بوده و رویه در رنگهای مختلف بروی آن نصب می گردد که به لحاظ فشردگی آن نسبت به تارتان های پلی اورتان بالطبع مدت زمان بیشتری قابل بهره برداری می باشد.

کف پوشهای پلی اورتان : تارتان پلی اورتان به صورت ریختگی یکپارچه بوده و به سه مدل ذیل قابل اجرا می باشد.مشخصات فنی مواد بکاررفته در کفپوش پیست های دوومیدانی تارتان از نوع ساندویچ و نیمه فول و فول

 1) تارتان نوع ساندویچ

 الف) پرایمر آسفالت:مایع زردرنگ،مقاوم در مقابل اسیدهای آلی و معدنی با ویسکوزیته دردمای mpa.s 155 دانسیته یک گرم بر سانتیمتر مکعب (23درجه).

 ب) بایندر : مایع زردرنگ فاقد حلال که با گرانول لاستیکی جهت لایه ضربه گیر استفاده می گردد.دانسیته 09/1

 ویسکوزیته ASTMD53019/1325mpa.s (مقدار مصرف جهت لایه ضربه گیربه ضخامت 10میلیمتر بین 3/1 تا 1/1 کیلوگرم در مترمربع )

 ج) ماستیک تارتان:ماده خمیری جهت غیرقابل نفوذ نمودن لایه ضربه گیر در مقابل لایه کوتینگ .

 د) کوتینگ با لایه خود تراز:ماده دوجزئی از جنس پلی اورتان جهت روکش نهایی

تارتان به شکل مایع و متناسب با رنگ گرانولEpdm  با دانسیته 5/1 گرم برسانتیمترمکعب وسختی 38:shore

 2) تارتان ازنوع نیمه فول

 الف) پرایمر:با مشخصات ذکرشده ازنوع ساندویچ

 ب) ماستیک:با مشخصات فنی ذکرشده در نوع ساندویچ

 ج) کوتینگ با لایه خودتراز:مشخصات فنی ذکرشده درنوع ساندویچ جهت اجرای زیره

 د ) گرانول مشکی 

ه ) کوتینگ با لایه خودترازجهت لایه نهایی:با مشخصات فنی ذکر شده ازنوع ساندویچ
جهت اجرای لایه نهایی

 و ) گرانول رنگی EPDM : با مشخصات فنی ذکرگشته درنوع ساندویچ

 2- تارتان فول:

الف) روش اجرا عینا به مانند روش نیمه فول بوده با این تفاوت که نیمه فول دردولایه
بوده ولی فول با سه لایه ریخته واجرا می گردد.

 3- تارتان ترکیبی :

این نوع کفپوش دومیدانی همانطورکه ازاسمش پیداست ترکیبی ازرول پلی اورتان است که درکارخانه تولید می گردد و لایه ضربه گیر که درمحیط به صورت ریختن اجرا می شود مزیت این روش نسبت به تارتان رول این است که دراین روش پستی وبلندیهای پیست تا حدودی بوسیله لایه ضربه گیر گرفته ودرواقع سطح پیست رگلاژمی گردد.